Wielkie święto kosiarzy

Wielkie święto kosiarzy – w trosce o bagna

6 września 2014 r. w Biebrzańskim Parku Narodowym (BbPN) kosiarze z kraju i zagranicy stoczą walkę o tytuł Mistrza Świata w koszeniu bagiennych łąk dla przyrody. Już po raz 13. odbędą się Biebrzańskie Sianokosy - święto tych, którzy od stuleci kosząc biebrzańskie łąki sprzyjają przyrodniczemu bogactwu, w szczególności rzadkim gatunkom ptaków. Impreza promować będzie czynną ochronę bagien, rolnictwo przyjazne przyrodzie, walory turystyczne i krajoznawcze Biebrzańskiego Parku Narodowego. Wstęp wolny.

Początki sianokosów w dolinie Biebrzy sięgają drugiej połowy XVI w. Najpierw łąki użytkowali osocznicy – dawni strażnicy królewskich dóbr, potem okoliczni rolnicy. Sianokosy na trwałe wpisały się w nadbiebrzański krajobraz, a także stworzyły odpowiednie warunki dla ptaków wodno-błotnych oraz specyficznej roślinności bagiennych łąk. Od lat 60. minionego wieku zanikało ręczne wykaszanie grząskich łąk, a rolnicy zamienili kosy na ciągniki i kosiarki oraz przenieśli się z bagien na bardziej suche i dostępne grunty. Na opuszczone tereny szybko wkraczały pionierskie gatunki drzew i krzewów (wierzba, brzoza, olsza), a ptaki otwartych torfowisk musiały się wynieść. Aby przeciwdziałać temu niekorzystnemu procesowi, z uwagi na potrzebę ochrony przyrody, w 2014 r. na gruntach Biebrzańskiego Parku Narodowego do koszenia wyznaczono ok. 2,5 tysiąca ha, a najcenniejsze mechowiska mają być koszone ręcznie na powierzchni 500 ha. Aby ciężkie, koszące maszyny nie uszkadzały powierzchni torfowisk, pracownicy Parku skrupulatnie wyznaczają drogi dojazdu do łąk, terminy i sposoby koszenia, a w razie niekorzystnych warunków terenowych grożących uszkodzeniem siedliska, prace są wstrzymywane. Grunty prywatne w granicach Parku także są koszone przez rolników – kilkuset z nich otrzymuje atrakcyjne dopłaty rolnośrodowiskowe za użytkowanie gruntów zgodnie z potrzebami ptaków i siedlisk przyrodniczych. Łączne dopłaty do 1 ha, wraz z taką rekompensatą ekologiczną za rezygnację z pierwszego pokosu i skoszenie łąki tylko raz w roku, późnym latem po zakończeniu lęgów ptaków, to kwota  2300 zł rocznie.
Pierwsze Biebrzańskie Sianokosy odbyły się w 1999 roku z inicjatywy WWF, we współpracy z Towarzystwem Biebrzańskim oraz Biebrzańskim Parkiem Narodowym. Od początku współorganizatorem jest gmina Trzcianne, stąd nie dziwi, że corocznie reprezentacja lokalnych kosiarzy jest bardzo silna. W Mistrzostwach uczestniczyli też reprezentanci m.in.: Anglii, Belgii, Białorusi, Czech, Hiszpanii, Niemiec, Rosji, Słowacji, Stanów Zjednoczonych, Ukrainy i Węgier.

W tym roku do zawodów zgłosiły się 34 drużyny. Zadaniem zawodników będzie wykoszenie 100 metrowego odcinka bagiennej łąki. To szalony wysiłek fizyczny, bo w mokrych latach  kosiarze zapadają się w bagnie po kolana, między turzycowymi kępami. Ocenie podlegać będzie nie tylko czas, ale także jakość koszenia. Swoich reprezentantów wystawią także Polskie Parki Narodowe: Białowieski, Poleski, Świętokrzyski, Tatrzański, Ujście Warty, Wigierski, Woliński. Zagranica będzie reprezentowana przez drużyny z Belgii, Białorusi, Czech, Kanady, Słowacji i Węgier. Zaproszeni goście – przedstawiciele instytucji ochrony przyrody, którzy większość czasu spędzają za biurkiem, będą mogli wykazać się w konkurencji indywidualnej o „Wójtową osełkę” i „Koszyk wójtowej” – nagrody wójta gminy Trzcianne.

Mistrzostwa służą podtrzymaniu tradycji koszenia łąk i popularyzowaniu tej formy ochrony czynnej. Zawodnicy i organizatorzy przywracają atmosferę zabawy i swoistego współzawodnictwa pomiędzy kosiarzami, jaka niegdyś towarzyszyła bagiennym sianokosom, wzbogacając ją o elementy edukacji ekologicznej. Biebrzańskie Sianokosy mają uświadamiać konieczność wykaszania terenów, które bez pomocy człowieka straciłyby swoje cenne walory przyrodnicze. Współpraca międzynarodowa, wskazuje na szerokie zainteresowanie problemem, który obserwuje się w wielu miejscach Europy i świata – zanikanie obszarów bagiennych. Zanikanie spowodowane z jednej strony ich osuszaniem, a z drugiej zarastaniem nieużytkowanych bagien i mokradeł.

Mistrzostwa są również rywalizacją sportową kosiarzy. O zwycięstwie będą decydowały sekundy, dlatego prosimy wszystkich o gorący doping. Nową atrakcją będzie w tym roku stoisko edukacyjne, które zaproponuje zabawy i doświadczenia przyrodnicze z niespodziankami. Zapach ścinanej trawy i turzyc, świst kos, smakołyki kulinarne na łonie biebrzańskiej przyrody i - znana już z poprzednich mistrzostw - góralska muzyka, to dodatkowe atrakcje sobotniej imprezy, na którą serdecznie zapraszają organizatorzy: Biebrzański Park Narodowy i gmina Trzcianne.

Zawody tradycyjnie odbędą się na Bagnie Ławki w okolicach wieży widokowej przy Carskiej Drodze (droga Strękowa Góra – Osowiec Twierdza, przypominamy o ograniczeniu prędkości do 50 km/godz.) Początek zawodów w sobotę 6 września br. o godzinie 10:00 – przewidywane zakończenie ok. godz. 15. Wstęp wolny.